Theo đánh giá của các doanh nghiệp dệt may, việc bị áp thuế 20% sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành và mức độ cạnh tranh của hàng hoá Việt Nam khi xuất khẩu. Tuy nhiên, mức thuế đều áp với tất cả các nước có hàng xuất khẩu vào Mỹ nên gánh nặng chi phí sẽ được đẩy một phần sang người tiêu dùng Mỹ phải chịu. Thực tế thời gian qua, khi bị áp thuế tạm thời 10%, khoản thuế tăng thêm đã được 3 bên: Nhà cung cấp nguyên liệu, nhà sản xuất và người tiêu dùng cùng gánh chịu thông qua việc đàm phán về giá.
Trong bối cảnh hàng hoá Việt Nam sang Mỹ đắt lên, các doanh nghiệp dệt may đã có đàm phán các mức chia sẻ thuế quan với khách hàng, tùy theo loại hình hợp tác (FOB hay CM) và quy mô quan hệ với từng đối tác. Trong những tháng qua, bản thân các doanh nghiệp cũng đã tìm kiếm và hướng sang một số thị trường tiềm năng như Australia, Nhật Bản, Trung Quốc. Hiện nhiều doanh nghiệp đã tập trung vào các phân khúc khách hàng và các thương hiệu có giá trị gia tăng cao để tiếp tục nhận thêm đơn hàng cho tháng 8 và tháng 9.
Doanh nghiệp Việt lo đối mặt chi phí tăng cao do thuế đối ứng 20% từ Mỹ. Ảnh: Như Ý
Đại diện Tổng Cty CP Dệt May Hòa Thọ cho biết, tình hình các đơn hàng mới từ khách hàng Mỹ cho tháng 8 trở đi diễn ra rất chậm, thậm chí có trường hợp ngưng hẳn. Nguyên nhân chủ yếu do khách hàng cần theo dõi và đánh giá lại tình hình mua hàng, tiêu thụ, tồn kho và các tác động từ chính sách thuế mới. Nhiều khách hàng đã cắt giảm số lượng đơn hàng so với dự kiến hoặc đàm phán với mức giá giảm sâu, kể cả với hàng CM và FOB. Một số khách hàng quyết định chuyển đơn hàng sang nhà máy tại Bangladesh hoặc giữ sản xuất tại Trung Quốc. Tuy nhiên, Hòa Thọ cũng ghi nhận có một số đơn hàng chuyển dịch từ Trung Quốc sang.
Thuế đối ứng làm giảm khoảng 10% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam
Ông Lê Trung Hiếu, Phó Cục trưởng Thống kê (Bộ Tài chính) cho biết, theo tính toán của Nhóm nghiên cứu Ban Tài khoản quốc gia - Cục Thống kê, Bộ Tài chính, mức thuế trung bình 20% của Hoa Kỳ đối với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam sẽ tác động làm giảm 11-12 tỷ USD trị giá hàng xuất khẩu vào Mỹ (giảm khoảng 9-10% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa). Tác động giảm GDP khoảng 0,7-0,8 điểm %. Đồng thời, việc áp thuế có thể làm giảm đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam, nhất là từ các doanh nghiệp Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc do chi phí xuất khẩu tăng cao. Tuy nhiên, với việc ký kết 17 FTA, Việt Nam có nhiều cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu, giảm rào cản thuế quan, thúc đẩy tăng trưởng thương mại, đầu tư, góp phần duy trì mức tăng trưởng kinh tế cao.
Chia sẻ với PV Tiền Phong xung quanh việc Mỹ chính thức áp thuế với hàng hoá Việt Nam, ông Lương Văn Thư, Tổng Giám đốc Tổng công ty May Đáp Cầu cho rằng, hiện tại, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn có lợi thế hơn các quốc gia đối thủ trong ngành dệt may khi từ đầu năm đến nay, dệt may Myanmar bị áp thuế 40% đồng thời chịu ảnh hưởng của nội chiến nên suy giảm mạnh xuất khẩu, Campuchia (bị áp thuế 19%) cũng chịu tác động do căng thẳng biên giới. Hai đối thủ khác của dệt may Việt Nam là Bangladesh (thuế 20% như Việt Nam) và Indonesia (thuế 19%) năng lực cung ứng không nhiều, dù cũng có mức tăng trưởng ngang ngửa Việt Nam trong các tháng đầu năm. Vì vậy, Việt Nam vẫn có lợi thế nhất định khi mức thuế chênh lệch chỉ 1%. Tuy nhiên, để duy trì lợi thế, thời gian tới, các doanh nghiệp sẽ tiếp tục phải mở rộng, đa dạng sản phẩm, thị trường, đồng thời nâng cao năng suất lao động, nhanh chóng tự chủ về nguyên, phụ liệu, giảm tỷ trọng xuất xứ Trung Quốc trong hàng xuất khẩu. Trước mắt, các doanh nghiệp Việt cần tận dụng thời gian còn lại để đàm phán với các đối tác cung ứng nguyên phụ liệu, đàm phán giá với người mua trước thời hạn chính thức bị áp thuế từ sau 7/8 tới. Các doanh nghiệp cũng cần đẩy mạnh tìm kiếm các thị trường mới để tránh tình trạng chỉ phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Lãnh đạo May Đáp Cầu cũng cho rằng, để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu thời gian tới, Chính phủ cần áp dụng chính sách như Trung Quốc đang thực hiện. Theo đó, dù chịu mức thuế cao nhưng họ có áp dụng các chính sách hỗ trợ rất lớn cho doanh nghiệp như: Giảm 50% chi phí vận tải, cho doanh nghiệp vay vốn với lãi suất rất thấp. Với các doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu, nếu mở nhà máy đầu tiên thì sẽ được hưởng chính sách áp dụng hỗ trợ cho vay lãi suất 0% trong 5 năm.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), việc Mỹ áp thuế 20% với hàng xuất khẩu Việt Nam khiến doanh nghiệp chịu sức ép lớn hơn về chi phí đầu vào, thương lượng giá bán, cũng như tiến độ giao hàng. Tuy nhiên, với năng lực chế biến được đầu tư bài bản và xu hướng chuyển dịch từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu ngày càng rõ nét, Việt Nam đang sở hữu nhiều dư địa để điều chỉnh chiến lược và thích ứng nhanh hơn với biến động thương mại. Cùng đó, thuỷ sản Việt Nam vẫn có lợi thế ở một số mặt hàng do một số nước đối thủ cũng bị áp thuế tương tự như Việt Nam. Điển hình như với các loại cá thịt trắng, Việt Nam hiện là nhà cung cấp cá thịt trắng lớn thứ hai vào Mỹ (chủ yếu là cá tra), đứng sau Trung Quốc. Dẫn số liệu của Hải quan Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025, VASEP cho biết, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ đã đạt 175 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng các sản phẩm cá tra chế biến sâu thuộc mã HS16 đạt 26 triệu USD, tăng tới 48% nhờ nhiều doanh nghiệp đã chủ động “gom hàng” trước thời điểm áp thuế. “Trong bối cảnh Brazil có thể mất lợi thế cạnh tranh vì thuế, không ít nhà nhập khẩu Mỹ được cho là đang tìm kiếm các đối tác thay thế có chuỗi cung ổn định, chất lượng đảm bảo và năng lực đáp ứng nhanh - trong đó, Việt Nam là một trong những lựa chọn hàng đầu”, VASEP nhận định.
Tuy nhiên, hiệp hội này cũng cho rằng, các doanh nghiệp cũng cần tính toán kỹ lưỡng về tỷ suất lợi nhuận, chi phí logistics và điều kiện hợp đồng khi xuất khẩu sang Mỹ do việc chính thức áp dụng mức thuế mới sẽ trực tiếp ảnh hưởng tới khả năng duy trì đơn hàng dài hạn. Việc đa dạng hóa thị trường, mở rộng hệ thống phân phối tại châu Âu, Trung Đông hoặc Mỹ Latinh nên tiếp tục được xem là chiến lược dài hạn, đặc biệt trong bối cảnh rủi ro địa chính trị và bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng.