3 thủ đoạn tội phạm mạng thường dùng để 'bắt cóc online' học sinh, sinh viên

Đây là nội dung được Trung tá Nguyễn Tiến Cường - Trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công An nhấn mạnh tại sự kiện Cyber Day 2025 do Hệ thống Trường Song ngữ Quốc tế Wellspring tổ chức ngày 11/10 tại Hà Nội. Đây là sự kiện hưởng ứng chiến dịch "Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến" do Bộ Công an phát động.

Theo Trung tá Nguyễn Tiến Cường, trẻ em và thanh thiếu niên là nhóm dễ bị tội phạm mạng nhắm tới do thiếu kỹ năng tự bảo vệ và dễ bị thao túng tâm lý. Thống kê của cơ quan chức năng trong 6 tháng đầu năm 2025 ghi nhận hàng chục vụ việc trẻ em, thanh thiếu niên bị lừa đảo, xâm hại hoặc dụ dỗ qua mạng. Trong đó, hình thức “bắt cóc trực tuyến” nổi lên như thủ đoạn nguy hiểm mới, thường nhắm vào học sinh, sinh viên.

Trung tá Nguyễn Tiến Cường tại sự kiện. (Ảnh: BTC)

Ông Cường nhấn mạnh 3 thủ đoạn chính, tinh vi về lừa đảo và phạm tội trên mạng xã hội. Đầu tiên là đe dọa. Tội phạm thường giả danh cơ quan chức năng, thông báo học sinh đang bị nghi ngờ hoặc vi phạm quy định nào đó để kích hoạt nỗi sợ, buộc nạn nhân làm theo yêu cầu.

"Kẻ xấu thường mạo danh công an, ép các em cởi đồ để kiểm tra hình xăm hoặc dấu hiệu đặc biệt trên cơ thể. Sau khi có ảnh nhạy cảm, chúng tiếp tục dùng hình ảnh này uy hiếp, đe dọa cả học sinh và gia đình" , Trung tá Nguyễn Tiến Cường chỉ rõ.

Thủ đoạn thứ 2 là thao túng, tìm cách kiểm soát cảm xúc và hành vi lâu dài của học sinh bằng cách kể những câu chuyện ngọt ngào, thuyết phục, khiến nạn nhân tin tưởng và nghe theo yêu cầu của chúng.

Cuối cùng, tội phạm thường nắm bắt tâm lý thanh thiếu niên, dụ dỗ bằng nhiều lời mời hấp dẫn như sự nổi tiếng, tình cảm, tiền bạc... để lôi kéo và chi phối các em.

"Không để con một mình lang thang trên mạng" là nguyên tắc được Đại tá Nguyễn Hồng Quân - Giám đốc Trung tâm huấn luyện A05, Bộ Công an nhấn mạnh ba lần.

Theo khảo sát của Google năm 2022, trung bình trẻ em Việt Nam được dùng điện thoại từ năm 9 tuổi, sớm hơn 4 năm so với mức trung bình thế giới. Việc tiếp xúc sớm với Internet mang đến nhiều nguy hiểm hơn, nên phụ huynh cần giám sát và không giao hoàn toàn thiết bị cho con.

"Từng có nữ sinh định uống tới 400 viên thuốc ngủ sau khi bị bắt nạt trên mạng. May mắn là em uống từ từ, công an và bác sĩ kịp thời cứu sống, nhưng tổn thương tâm lý rất nặng, không dễ lành" , Đại tá Nguyễn Hồng Quân kể lại.

Đại tá Nguyễn Hồng Quân - Giám đốc Trung tâm huấn luyện A05 (Bộ Công an) trao đổi tại sự kiện. (Ảnh: BTC)

Theo ông Quân, quy trình phạm tội của kẻ gian thường mở đầu bằng vài tin nhắn thân thiện, sau đó dụ dỗ trẻ gửi hình ảnh hoặc video riêng tư. Có được dữ liệu, chúng lập tức đe dọa tung lên mạng để khống chế, buộc nạn nhân làm theo yêu cầu.

Về giải pháp, các chuyên gia khuyên phụ huynh làm bạn với con, tạo sự tin tưởng để trẻ sẵn sàng chia sẻ những vấn đề gặp phải, từ đó phát hiện và xử lý sớm rủi ro. Bên cạnh đó, phụ huynh cần chủ động cập nhật kiến thức công nghệ, học tập cùng con để bình tĩnh xử lý khi xảy ra sự cố.

Ở góc độ giáo dục, Trung tá Nguyễn Tiến Cường đề nghị trường học đóng vai trò kết nối, tổ chức nhiều hoạt động, tọa đàm, giúp học sinh nâng cao nhận thức và kỹ năng an toàn mạng.

Lực lượng công an mong muốn các nền tảng mạng xã hội phát triển công cụ dễ sử dụng, để người trẻ có thể nhanh chóng phản ánh, tìm kiếm hỗ trợ khi gặp nguy hiểm trên môi trường trực tuyến.