Từ cô gái Thái đến biểu tượng văn công biên phòng
NSND Vi Hoa sinh năm 1965, là người dân tộc Thái, quê tại Sơn La. Chị là con gái của nghệ nhân Vi Trọng Liên - nhà nghiên cứu văn hóa dân gian. Theo lời kể, chính cha là người đã truyền cho NSND Vi Hoa tình yêu âm nhạc và sự thấu hiểu, tự hào về bản sắc dân tộc.
NSND Vi Hoa từ cô gái nghèo say mê âm nhạc đã trở thành giọng ca sáng giá.
Là người con gái Thái, chị mang trong mình tình yêu với núi rừng Tây Bắc. "Tôi sinh ra ở mảnh đất miền núi, cảm nhận không gian rừng núi, tiếng suối hòa vào mình. Khi cất lên tiếng hát như mình nói thay cho vùng đất quê hương", NSND Vi Hoa chia sẻ trong Lời tự sự.
Năm 1983, Vi Hoa thi đỗ vào trường Đại học Văn hóa Hà Nội, khoa Quản lý Văn hóa. Bước ngoặt lớn đến vào năm 1985, khi chị giành Huy chương Vàng tại Hội diễn Văn nghệ sinh viên toàn quốc và được NSND Quý Dương phát hiện, dìu dắt. Vi Hoa sau đó học thêm tại Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.
NSND Vi Hoa được mệnh danh "chim sơn ca của núi rừng Tây Bắc", "Sơn ca miền biên cương".
Năm 1988, nghệ sĩ Vi Hoa bước vào con đường ca hát chuyên nghiệp khi trở thành nghệ sĩ của Đoàn Nghệ thuật Phòng không - Không quân, đến năm 1990 thì gắn bó với Đoàn Văn công Bộ đội Biên phòng.
Giọng ca trong trẻo, mộc mạc và giàu cảm xúc giúp chị được khán giả ưu ái gọi là "chim sơn ca của núi rừng Tây Bắc", "Sơn ca miền biên cương". Trong đó, Tình ca Tây Bắc của nhạc sĩ Bùi Đức Hạnh được xem là dấu mốc quan trọng, đưa tên tuổi chị đến gần hơn với công chúng cả nước. Sau này, giọng ca ấy tiếp tục ghi dấu ấn qua nhiều ca khúc quen thuộc như Tình yêu bên dòng suối, Phiên chợ vùng cao, Chiều biên giới…
Từng hát ở SEA Games
Tại kỳ SEA Games 22 tổ chức ở Việt Nam, ca khúc Vì một thế giới ngày mai vang lên trong Lễ khai mạc để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng. NSND Vi Hoa là một trong 22 nghệ sĩ góp giọng trong tiết mục đặc biệt ấy, cùng các tên tuổi như NSND Trung Đức, NSND Tấn Minh.
Trong sự nghiệp, chị liên tiếp giành nhiều Huy chương Vàng tại các hội diễn toàn quốc những năm 1994, 1995, 1996 và 2000. Năm 1996, Vi Hoa gây tiếng vang khi đoạt danh hiệu "Giọng hát vàng ASEAN" và "Người hát ca khúc Việt hay nhất" tại cuộc thi nhạc thính phòng toàn quốc lần đầu tiên. Chị được phong tặng danh hiệu NSƯT năm 2000 và NSND năm 2015.
NSND Vi Hoa nhận quân hàm Đại tá vào năm 2016.
Năm 2016, NSND Vi Hoa vinh dự nhận quân hàm Đại tá. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những cống hiến không mệt mỏi của chị cho nghệ thuật và quân đội.
"Quân hàm xanh luôn luôn ở trong máu của tôi, chảy trong tôi. Tôi luôn biết ơn Đoàn Văn công Bộ đội Biên phòng", chị khẳng định. Sau khi nghỉ hưu, NSND Vi Hoa vẫn tiếp tục hoạt động nghệ thuật.
Về đời tư, NSND Vi Hoa kết hôn với ảo thuật gia Tuấn Phương. Cả hai quen biết trong một chương trình nghệ thuật, sau đó nảy sinh tình cảm và trở thành vợ chồng. Vì cũng làm nghệ thuật, ảo thuật gia Tuấn Phương luôn thông cảm, ủng hộ vợ trên con đường nghệ thuật.
NSND Vi Hoa đối mặt với không ít thử thách khi cân bằng giữa sự nghiệp và gia đình. Sinh đôi một trai một gái khi bước sang tuổi 40, chị vẫn thường xuyên phải xa con để lên đường biểu diễn phục vụ đồng bào, chiến sĩ nơi biên giới.
NSND Vi Hoa trong chương trình "Lời tự sự".
"Để giữ ngọn lửa trong gia đình, có lúc chúng ta phải lấp đi những niềm đam mê. Khi chúng ta hiểu được nhau, đồng quan điểm, cùng chia sẻ mới đi đến đích. Bố mẹ luôn tự hào có đứa con mang quân hàm lính, luôn động viên con phải cố gắng", chị chia sẻ. Nhưng chính gia đình cũng là nguồn động lực lớn nhất.
Dù nghỉ hưu từ 2021, âm nhạc vẫn chảy trong máu Vi Hoa.
Dù đã nghỉ hưu từ năm 2021, Vi Hoa vẫn dạy học tại nhà và dự định thực hiện liveshow. Ở tuổi 60, NSND Vi Hoa vẫn giữ được vẻ tươi trẻ và tinh thần lạc quan. Chị duy trì lối sống điều độ, tập yoga, luyện thở và đi bộ để giữ sức khỏe. Với NSND Vi Hoa, sự bình an nội tâm và tình yêu dành cho nghệ thuật, con người chính là "bí quyết trẻ lâu" lớn nhất.
Tùng Lâm (t/h)
