“Tôi hoàn toàn không tin rằng con người sẽ trở nên lỗi thời. Đó là một khái niệm vô lý”, ông Jeetu Patel, Chủ tịch đồng thời là Giám đốc sản phẩm tại Cisco, chia sẻ với CNN.
Ông Jeetu Patel, Chủ tịch đồng thời là Giám đốc sản phẩm tại Cisco (Ảnh: Getty)
Ông Patel thừa nhận sẽ có những “giai đoạn khó khăn khi người lao động bị tác động,” nhưng phản bác mạnh mẽ quan điểm của Dario Amodei, CEO Anthropic, rằng AI có thể đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên tới 20% và xóa bỏ một nửa số công việc văn phòng ở cấp khởi điểm.
Ông là một trong nhiều lãnh đạo công nghệ phản đối quan điểm của Amodei. Một số người khác cho rằng AI nhiều khả năng sẽ làm thay đổi công việc bằng cách buộc người lao động học thêm kỹ năng mới, thay vì xóa bỏ hoàn toàn việc làm. Tuy nhiên, những phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh tuyển dụng nhân sự cấp khởi điểm đang lao dốc và các tập đoàn công nghệ ngày càng gia tăng sử dụng AI trong môi trường làm việc, làm dấy lên những câu hỏi về tương lai việc làm.
“Dario là bạn tôi. Chúng tôi cũng đầu tư vào Anthropic và tôi rất tôn trọng những gì anh ấy đạt được. Nhưng ở lĩnh vực này, tôi có quan điểm khác trên một số khía cạnh,” Patel nói tại hội nghị AI4 ở Las Vegas hôm thứ Tư. “Tôi bác bỏ ý tưởng rằng trong 5 năm nữa, con người sẽ chẳng còn việc gì để làm và chỉ ngồi trên bãi biển… Điều đó thật vô nghĩa.”
“Chiến lược tệ hại” nếu loại bỏ việc làm cấp khởi điểm
Ông Patel cho biết ông “hết sức lo ngại” trước cách tiếp cận cho rằng AI có thể loại bỏ các công việc cấp thấp, bởi doanh nghiệp luôn hưởng lợi từ việc bổ sung lực lượng lao động trẻ – những người thường nắm bắt công nghệ mới nhanh hơn.
“Nếu một công ty nói rằng ‘tôi sẽ loại bỏ toàn bộ việc làm cấp khởi điểm,’ thì đó là điều dại dột nhất về lâu dài. Bởi họ đã tự đánh mất nguồn năng lượng và góc nhìn mới mẻ,” lãnh đạo Cisco nhấn mạnh.
Ông cho rằng trong một số trường hợp, quá nhiều kinh nghiệm thậm chí có thể trở thành “gánh nặng,” bởi những giả định từng không đúng 5 năm trước có thể nay lại đúng.
Vì vậy, ông Patel dành “rất nhiều thời gian” làm việc với nhân viên trẻ và thực tập sinh. “Tôi học được rất nhiều từ những người vừa tốt nghiệp đại học vì họ mang lại một góc nhìn mới mẻ. Khi góc nhìn đó kết hợp với kinh nghiệm của tôi, nó tạo ra điều kỳ diệu”, ông nói.
“Sẽ là một chiến lược cực kỳ sai lầm nếu không đưa những người mới bắt đầu sự nghiệp vào môi trường làm việc”.
Nhiều người đặt ra câu hỏi liệu AI có đang thay thế những công việc cấp thấp hay không?
AI đang làm khó lao động mới ra trường?
Một số nhà kinh tế cho rằng đã xuất hiện những dấu hiệu ban đầu cho thấy AI đang ảnh hưởng tiêu cực đến việc làm cấp thấp.
Dù thị trường việc làm nhìn chung vẫn ổn định, sinh viên tốt nghiệp năm 2025 đang đối mặt với triển vọng tồi tệ nhất trong nhiều năm. Theo Oxford Economics, lần đầu tiên kể từ khi được thống kê năm 1980, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm lao động trẻ (22–27 tuổi, có bằng cử nhân trở lên) cao hơn mức thất nghiệp trung bình toàn quốc.
Theo dữ liệu từ LinkedIn, số lượng tuyển dụng nhân sự mới ra trường đã giảm 23% từ tháng 3/2020 đến tháng 5/2025, cao hơn mức giảm 18% của tổng tuyển dụng
Dù có nhiều nguyên nhân, không phải tất cả đều liên quan đến AI, nhưng công nghệ này rõ ràng đang góp phần. Oxford Economics chỉ ra rằng việc làm trong hai ngành dễ bị AI thay thế – khoa học máy tính và toán học – đã giảm 8% kể từ năm 2022 đối với lao động mới ra trường, trong khi hầu như không thay đổi với lao động lâu năm.
“AI chắc chắn đang thay thế một số công việc cấp thấp,” Matthew Martin, chuyên gia kinh tế cao cấp tại Oxford Economics, nhận định.
“AI không thể mời khách ăn bít tết”
Theo các nhà kinh tế và chuyên gia AI, nhóm công việc dễ biến mất nhất là những công việc mang tính lặp lại, có thể tự động hóa như nhập dữ liệu.
“Những công việc hành chính nhàm chán sẽ biến mất. Chúng sẽ được tự động hóa. Và nếu bạn không tự động hóa, bạn sẽ bị loại khỏi cuộc chơi”, ông Alan Ranger, Phó chủ tịch tiếp thị của Cognigy, chia sẻ.
Cognigy – công ty cung cấp các tác nhân AI hội thoại cho ngân hàng, hãng hàng không và nhiều doanh nghiệp khác – cho biết công nghệ của họ đã giúp Lufthansa tái đặt chỗ hàng nghìn chuyến bay mỗi phút khi hãng hàng không Đức buộc phải hủy toàn bộ chuyến do đình công đầu năm nay.
Tuy vậy, ông Ranger nhận định các công ty sẽ không sa thải hàng loạt nhân viên chăm sóc khách hàng, vì vẫn cần con người quản lý hệ thống AI, thiết kế phần mềm và xử lý vấn đề phức tạp. Nhưng về dài hạn, số lượng nhân viên sẽ ít dần do nghỉ hưu và do các doanh nghiệp tuyển cho những vị trí khác.
“Những công việc như quản lý khách hàng hay bán hàng sẽ không bị thay thế sớm. Một AI thì không thể mời khách hàng đi ăn bít tết”, ông Ranger nói.
Trách nhiệm của ngành công nghệ
Ông Patel nhấn mạnh trách nhiệm của ngành công nghệ và toàn xã hội trong việc đảm bảo quá trình chuyển đổi sang kỷ nguyên AI siêu thông minh diễn ra suôn sẻ.
“Trong giới công nghệ, chúng ta sống trong một ‘bong bóng,’ luôn nghĩ rằng sự thay đổi là hiển nhiên. Nhưng một công nhân nhà máy thép bị mất việc thì không thể ngay lập tức trở thành kỹ sư AI”, ông cảnh báo.
Vị lãnh đạo cấp cao ngành công nghệ cũng kêu gọi triển khai rộng rãi hoạt động đào tạo lại và nâng cao kỹ năng, với sự phối hợp của chính phủ và hệ thống giáo dục.
“Cộng đồng công nghệ phải thực sự có trách nhiệm. Nếu không, chúng ta sẽ tạo ra những nỗi đau xã hội – điều cần phải tránh bằng mọi giá”. ông nhấn mạnh.
