Khối lượng nội dung công việc nhiều kỷ lục
Sáng nay, ngày 5/5, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV sẽ chính thức được khai mạc. Đây là kỳ họp được xác định có khối lượng công việc lớn chưa từng có trong lịch sử lập pháp Việt Nam. Thời gian họp kéo dài tới hơn một tháng làm việc chính thức (theo hai đợt: 5-29/5 và 11-30/6), cao hơn mọi kỳ họp thông thường.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Kỳ họp thứ 9 quyết định các vấn đề có tính chất lịch sử với sự phát triển của đất nước (Ảnh: Quochoi.vn).
Tại Kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 54 nội dung về công tác lập hiến, lập pháp, gồm 3 nghị quyết về công tác lập hiến và 51 luật, nghị quyết thuộc công tác lập pháp; 14 nhóm nội dung về kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác.
Đồng thời có 8 nhóm nội dung các cơ quan gửi báo cáo để các đại biểu Quốc hội nghiên cứu, làm cơ sở để thực hiện quyền giám sát và xem xét các nội dung theo quy định.
Quốc hội sẽ thông qua 34 luật và 11 nghị quyết (đồng thời cho ý kiến đối với 6 dự án luật khác) để đáp ứng những ưu tiên cấp bách.
Bên cạnh đó, 12 nhóm nội dung về kinh tế – xã hội, ngân sách, giám sát và các vấn đề quan trọng khác cũng được bố trí thảo luận. Hơn thế, Quốc hội sẽ xem xét 8 báo cáo của các cơ quan để phục vụ quyền giám sát.
Đặc biệt, kỳ họp lần này tập trung sửa đổi Hiến pháp 2013 và thực hiện các cơ chế chuyển đổi thể chế lớn. Quốc hội sẽ xem xét dự thảo sửa đổi một số điều của Hiến pháp. Nhiệm vụ sửa đổi Hiến pháp này sẽ là tiền đề cho các bộ luật khác. Lịch trình dự kiến thảo luận Hiến pháp ngay ngày làm việc đầu tiên, nhằm mở đường cho các dự án luật liên quan (ví dụ Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ, công chức sửa đổi, v.v.).
Sắp xếp bộ máy hành chính quy mô lớn chưa từng có trong lịch sử
Một nội dung đột phá của kỳ họp này là việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, giảm đơn vị hành chính cấp xã. Đây là quyết sách lịch sử được bàn thảo tại Hội nghị Trung ương 11 và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xây dựng nghị quyết trình Quốc hội xem xét.
Song song với sắp xếp địa giới, hàng loạt dự án luật liên quan cải tổ bộ máy chính quyền được trình xin ý kiến. Trong số này có 13 dự án luật chuyên môn về tái cơ cấu bộ máy: Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi); Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND (sửa đổi); cùng nhiều dự án về tổ chức Tòa án, Viện kiểm sát, thi hành pháp luật, thanh niên, công đoàn…
Đây đều là các luật cơ bản nhằm chuyên nghiệp hoá bộ máy hành chính, tăng cường phân cấp phân quyền và tinh giản thủ tục. ĐBQH Lê Thị Song An (Long An) cho biết Quốc hội ưu tiên xem xét những luật này sớm để phục vụ mục tiêu “tinh, gọn, mạnh” cho cơ quan hành chính và nâng cao hiệu năng lãnh đạo, quản lý.
Nhiều dự thảo luật khác cũng được thông qua hoặc lấy ý kiến trước kỳ họp để hoàn thiện. Ví dụ, QH sẽ cho ý kiến 6 dự án luật quan trọng khác và thông qua 34 luật, 11 nghị quyết. Các luật được thông qua bao gồm: Bộ luật Hình sự (sửa đổi); Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân; Luật Hóa chất (sửa đổi); Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi); Luật Nhà giáo; Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi); Luật Đầu tư và Luật Đầu tư công; Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi); Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi); cùng nhiều luật về tư pháp (hình sự, dân sự, hành chính), chính sách đối ngoại (quốc tịch), lao động (Việc làm, công đoàn), và luật thi hành như Luật Thanh tra, Luật Ban hành VBQPPL, Luật Quy hoạch…
Kỳ họp của tháo gỡ “điểm nghẽn” phát triển
Bên cạnh cải cách thể chế, kỳ họp cũng xem xét nhiều vấn đề kinh tế – xã hội quan trọng nhằm tháo gỡ “điểm nghẽn” phát triển. Tổng số có 12 nhóm nội dung kinh tế – xã hội, ngân sách và các vấn đề then chốt khác được đặt ra. Trong đó phải kể đến các dự án luật như Luật Đấu thầu (sửa đổi), Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), Luật Hải quan, Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu; Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm; Luật Doanh nghiệp (sửa đổi); luật về tín dụng (ngân hàng), hải quan, đầu tư, quản lý vốn và tài sản công, v.v., nhằm tạo khung pháp lý chặt chẽ cho tái cấu trúc kinh tế.
Ngoài ra, có nhiều nghị quyết chuyên đề sẽ được Quốc hội thông qua: ví dụ nghị quyết về miễn giảm thuế (đất nông nghiệp, VAT cuối năm 2025), nghị quyết về chính sách giáo dục và y tế (miễn học phí mầm non, phổ cập giáo dục, an sinh xã hội), nghị quyết về phát triển nhà ở xã hội, v.v., nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt khó.
Quốc hội cũng sẽ xem xét điều chỉnh nhiều chủ trương lớn (Quy hoạch đất quốc gia đến 2050, hỗ trợ vốn cho Ngân hàng CSXH).
Chương trình kỳ họp dành thời lượng đáng kể cho hoạt động giám sát – chất vấn: việc triển khai các chính sách mới, thực hiện các nghị quyết Trung ương, giải quyết ý kiến cử tri. Theo dự kiến, Quốc hội tiến hành một phiên chất vấn và trả lời chất vấn các thành viên Chính phủ; xem xét chương trình giám sát năm 2026; và xem xét các báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế – xã hội, quản lý ngân sách…
Trên cơ sở tiếp thu kiến nghị cử tri, các đại biểu cũng tập trung kiến nghị chính sách tháo gỡ vướng mắc như áp thuế Mỹ đối với hàng hóa xuất khẩu, vướng mắc BOT, v.v. (nhóm báo cáo kinh tế – xã hội và giám sát).
Kỳ họp “lịch sử của lịch sử”
“Kỳ họp lần này là lịch sử của lịch sử, nhiều vấn đề rất quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Chưa bao giờ chúng ta làm cách mạng về tinh gọn bộ máy lớn như thế”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh trong cuộc họp chiều ngày 4/5 trước các Tổ trưởng Tổ đảng - Trưởng Đoàn, Phó Trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị mỗi đại biểu Quốc hội phải thực sự đổi mới tư duy và phương pháp làm việc, dành thời gian tối đa cho hoạt động của Quốc hội, chủ động nghiên cứu tài liệu, sâu sát vấn đề. Mỗi ý kiến đóng góp phải xuất phát từ tâm huyết, trí tuệ và trách nhiệm cao nhất với đất nước và cử tri; đấu tranh với tư tưởng cục bộ, lợi ích nhóm; hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, góp phần vào sự thành công của Kỳ họp, đáp ứng sự tin tưởng và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Liên quan đến khối lượng công việc nhiều kỷ lục trong kỳ họp này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Phương Thủy cho rằng, kỳ họp có “công tác lập pháp lớn nhất từ trước tới nay” và mang ý nghĩa lịch sử trong bối cảnh đổi mới thể chế, thay vì giãn việc sang nhiệm kỳ mới.
Còn Tổng Thư ký Quốc hội Lê Quang Tùng cũng khẳng định mục tiêu của kỳ họp là chuẩn bị thể chế pháp luật cho những quyết sách quan trọng của Đảng và Nhà nước nhằm đưa đất nước sang “kỷ nguyên mới” của phát triển.
ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) tin tưởng các đại biểu sẽ tập trung cao độ đóng góp ý kiến chất lượng để thông qua những quyết sách đột phá, “khơi thông nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của Việt Nam”. Bà cũng đánh giá phương án sắp xếp chương trình kỳ họp là “hợp lý, khoa học”, ưu tiên thảo luận về Hiến pháp và các luật trọng yếu ngay từ đầu.
Với thời lượng họp kéo dài, khối lượng công việc khổng lồ và nội dung mang tính “đột phá về thể chế” đã khẳng định tầm vóc lịch sử của Kỳ họp thứ 9. Các quyết định trong kỳ họp này nếu được thông qua sẽ giải quyết căn cơ nhiều “điểm nghẽn” về thể chế, hoàn thiện bộ máy nhà nước, góp phần đưa nước ta bước vào giai đoạn phát triển mới.
Kết quả kỳ họp hứa hẹn tạo xung lực pháp lý mạnh mẽ cho mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội, lập tiền đề cho thành công của nhiệm kỳ Quốc hội mới.
Nguồn: VGP.
