Trong gần một thế kỷ, McKinsey & Company là biểu tượng quyền lực của ngành tư vấn quản trị. Với đội ngũ tinh hoa và phương pháp luận chuẩn hóa, công ty này đã đồng hành cùng các CEO vượt qua những bài toán chiến lược hóc búa.
Khách hàng sẵn sàng chi hàng triệu USD để có được sự tổng hợp thông tin phức tạp và những lời khuyên chiến lược sắc bén từ đội ngũ tư vấn viên ưu tú của họ. Tuy nhiên, thời kỳ này đang đứng trước một ngã rẽ lớn.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đã chứng minh khả năng thực hiện nhiều công việc mà các chuyên gia tư vấn cấp thấp và trung từng đảm nhiệm, và thực hiện chúng chỉ trong vài phút.
Điều này đã buộc McKinsey phải đối mặt với một câu hỏi "sinh tử": làm thế nào để duy trì sự liên quan và giá trị trong một thế giới mà AI ngày càng trở nên mạnh mẽ?
Câu trả lời của McKinsey rất rõ ràng và táo bạo: sa thải 5.000 lao động và tuyển dụng 12.000 cỗ máy.
5.000 con người – 12.000 cỗ máy
Từ năm 2023 đến nay, McKinsey đã giảm nhân sự từ khoảng 45.000 xuống 40.000 người, một phần do "hậu quả" của đợt tuyển dụng ồ ạt thời đại dịch, phần khác do tái cấu trúc để thích nghi với kỷ nguyên AI.
Song song, công ty tung ra khoảng 12.000 "AI agents" – các công cụ trí tuệ nhân tạo nội bộ có thể xây dựng PowerPoint, tóm tắt nghiên cứu, kiểm tra logic lập luận và thậm chí viết báo cáo theo "giọng McKinsey" - ngôn ngữ mà công ty mô tả là sắc sảo, súc tích và rõ ràng.
Một công cụ phổ biến khác thì được dùng để kiểm tra logic lập luận của chuyên gia tư vấn, xác minh luồng suy luận có hợp lý hay không.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục tuyển người, nhưng cũng sẽ tiếp tục xây dựng các agent," Giám đốc điều hành toàn cầu Bob Sternfels của McKinsey khẳng định khi thẳng thắn thừa nhận rằng đây là một sự chuyển đổi mang tính "tồn tại" đối với nghề nghiệp của họ. Ông còn dự đoán một tương lai nơi mỗi nhân viên McKinsey có một AI trợ lý riêng.
Tư vấn về AI và các công nghệ liên quan hiện chiếm 40% doanh thu của công ty, một lý do khiến Sternfels thúc đẩy McKinsey phát triển cùng với khách hàng của mình.
Đồng quan điểm, Kate Smaje, đối tác cấp cao chịu trách nhiệm về AI của công ty, coi đây là một "điều tốt mang tính tồn tại" cho McKinsey.
Những công việc vốn là "bài tập nhập môn" của tư vấn viên trẻ – như tổng hợp dữ liệu, phân tích cơ bản, chuẩn bị slide – mất đến cả tuần thì giờ đây có thể được AI hoàn thành trong vài phút. Với tốc độ này, không ngạc nhiên khi một dự án từng cần 1 quản lý và 14 tư vấn viên nay chỉ cần 1 quản lý, 2-3 người cùng vài AI agents.
Điều đó đồng nghĩa với việc tầng "junior consultant" – vốn là xương sống trong mô hình kinh doanh truyền thống của các hãng tư vấn – đang bị chính công nghệ đe dọa.
"Bạn phải thay đổi mô hình kinh doanh. Và đó là một sự thay đổi mang tính cách mạng," Pat Petitti, CEO nền tảng tư vấn Catalant nhận xét.
Bên cạnh đó, AI không chỉ tác động tới nội bộ McKinsey, mà còn thay đổi nhu cầu từ phía khách hàng. Doanh nghiệp giờ không muốn trả tiền chỉ để nhận một bộ slide đẹp. Họ cần đối tác cùng triển khai hệ thống, đào tạo đội ngũ và đồng hành trong quá trình chuyển đổi.
Đáp lại, McKinsey chuyển từ vai trò "cố vấn" sang "đối tác chiến lược". Khoảng 25% hợp đồng hiện được trả dựa trên kết quả thực tế đạt được – một mô hình hoàn toàn khác với cách tư vấn truyền thống dựa vào thời gian và nhân sự tham gia.
"Thời đại của sự kiêu ngạo của nhà tư vấn quản lý đã qua rồi", Nick Studer, CEO của công ty tư vấn Oliver Wyman, cho biết.
Tờ Wall Street Journal (WSJ) nhận định AI đang xóa đi tầng kiến thức cơ bản mà trước đây hàng nghìn tư vấn viên cung cấp cho khách hàng. Điều còn lại trở nên đắt giá hơn: kinh nghiệm, năng lực phán đoán và khả năng dẫn dắt thay đổi.
Trong kỷ nguyên AI, chuyên môn tầm thường có thể sẽ bị loại bỏ, nhưng chuyên môn đặc sắc—những kinh nghiệm và cái nhìn sâu sắc chỉ có thể có được sau hàng thập kỷ làm việc—lại trở nên vô giá. Các đối tác cấp cao của McKinsey, những người đã từng chứng kiến và giải quyết nhiều vấn đề phức tạp, sẽ càng trở nên không thể thiếu.
"Bạn có thể dùng công nghệ để ra câu trả lời một cách an toàn rất nhanh. Nhưng chính chuyên môn khác biệt mới tạo ra giá trị," Kate Smaje, đối tác cấp cao dẫn đầu mảng AI của McKinsey nhận định.
Cơn bão toàn ngành
Việc McKinsey sa thải 5.000 người để triển khai 12.000 AI agents không chỉ là câu chuyện nội bộ của một gã khổng lồ. Nó là phép thử cho cả ngành tư vấn quản trị – một ngành vốn dựa trên tri thức và nhân lực chất lượng cao.
Khi AI trở thành một "đồng nghiệp" thay vì chỉ là công cụ, các công ty sẽ phải định nghĩa lại giá trị cốt lõi của mình. Với McKinsey, bài toán không chỉ là cắt giảm chi phí, mà là tìm ra cách kết hợp giữa trí tuệ con người và sức mạnh máy móc để duy trì vị thế dẫn đầu – trước khi chính họ bị thay thế bởi những thuật toán mà họ từng khuyên khách hàng áp dụng.
Tuy nhiên, McKinsey khẳng định rằng họ vẫn sẽ "tuyển dụng tích cực" nhằm tránh một cuộc cắt giảm quy mô lớn gây ảnh hưởng đến tinh thần nhân viên, nhưng sẽ xét duyệt với một tiêu chí khác. Công ty đang tìm kiếm những người có khả năng học hỏi nhanh chóng và kỹ năng làm việc nhóm xuất sắc.
Câu hỏi lớn đặt ra: Liệu trong 10 năm tới, McKinsey sẽ là một "AI-first consultancy" với vài nghìn chuyên gia và hàng chục nghìn AI agents? Hay sự kết hợp giữa trí tuệ con người và công nghệ sẽ mở ra một mô hình tư vấn hoàn toàn mới?
Dù câu trả lời là gì, làn sóng 5.000 người rời đi và 12.000 AI agents xuất hiện chỉ mới là hồi mở màn của một cuộc cách mạng trong ngành tư vấn trị giá hàng trăm tỷ USD.
*Nguồn: WSJ, Fortune, BI
