Nhu cầu lớn nhà ở xã hội cho thuê
Chị Minh Ánh (phường Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: “Bản thân gia đình tôi đủ điều kiện mua nhà ở xã hội khi thu nhập tổng 2 vợ chồng 25 triệu đồng/tháng. Thế nhưng, nhìn giá nhà ở xã hội như hiện nay tôi cũng không dám làm hồ sơ. Hiện tôi đang phải đi thuê trọ 6 - 7 triệu đồng/tháng và tôi mong muốn có nhà ở xã hội cho thuê chỉ tầm 3 - 5 triệu đồng/tháng”.
Đây cũng là mong muốn của nhiều gia đình thu nhập thấp như chị Ánh tại Hà Nội trong bối cảnh giá nhà ở thương mại xa tầm với còn nhà ở xã hội tăng gần gấp đôi so với cách đây vài năm.
Trước đây, theo Luật Nhà ở 2013 quy định dự án nhà ở xã hội dành khoảng 20% căn hộ cho thuê. Thế nhưng, hiện nay, theo Luật Nhà ở 2023, quy định này không còn bắt buộc. Điều này khiến cho nguồn cung nhà ở xã hội cho thuê ngày càng ít đi. Chưa kể, nhiều chủ đầu tư không mặn mà làm nhà ở xã hội cho thuê bởi không có vốn ưu đãi, thuế...
Nhiều người dân thu nhập thấp mong có thêm nhà ở xã hội để thuê thay vì để bán.
Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng, việc phát triển phân khúc nhà ở xã hội đang tồn tại nhiều vấn đề, nhất là chưa thiết kế trên tư duy cho thuê trong khi thế giới đang sử dụng phương pháp này để giải quyết vấn đề nhà ở.
Ngoài ra, vị chuyên gia này cũng đặt vấn đề nhà ở xã hội sẽ được bán cho ai, thu nhập thực tế của họ bao nhiêu, phân phối thu nhập và khả năng chi trả của họ như thế nào? Từ đó có khả năng dẫn đến rủi ro là bán nhà sai đối tượng.
Trước thực trạng trên, ông Ánh đề xuất các cơ quan quản lý cần nghiên cứu kỹ để không phải gặp phải những hệ lụy như bán không đến được đúng đối tượng, đối tượng không có khả năng mua, nếu để họ mua thì cuộc sống sẽ khó khăn hơn vì phần lớn thu nhập để trả các khoản vay.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM cho biết, cần phải có chính sách riêng cho chủ đầu tư nhà ở xã hội chỉ để cho thuê. Theo đó, chủ đầu tư xây nhà ở xã hội cho thuê phải được ưu đãi về lãi suất, đơn giản hoá thủ tục cho vay. Thậm chí, ông Châu cũng kiến nghị giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho chủ đầu tư. Với những chính sách hỗ trợ đồng bộ sẽ giúp đẩy nhanh nguồn cung nhà ở xã hội cho thuê.
Thiếu giải pháp đủ mạnh
Mới đây, tại Hội nghị với các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp về các giải pháp phát triển đột phá nhà ở xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, Ngân hàng Nhà nước cùng với các Bộ, ngành đang phối hợp rà soát, đánh giá nhu cầu nhà ở xã hội theo từng nhóm đối tượng gồm nhu cầu mua, thuê mua và thuê nhằm xác định chính xác quy mô hỗ trợ cần thiết.
Đây là bước nền tảng để hoạch định chính sách hỗ trợ phù hợp với từng nhóm đối tượng. Ví dụ, đối tượng người có thu nhập thấp thì nhu cầu thuê nhà thường cao hơn so với mua hoặc thuê mua, bởi dù mua hay thuê mua thì họ vẫn phải trả nợ định kỳ hằng tháng...
Việc xác định nhu cầu cụ thể giúp Nhà nước có cơ sở cân đối nguồn lực, tránh dàn trải. Bên cạnh đó, cần xác định rõ mức độ hỗ trợ có thể thực hiện. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt việc hỗ trợ tài chính thông qua chính sách ưu đãi lãi suất. Tuy nhiên, phải tính toán kỹ lưỡng, bảo đảm ưu tiên cho đúng đối tượng.
"Có người có thu nhập thấp thường chỉ có khả năng thuê nhà, thay vì mua hoặc thuê mua, do đó cần tập trung chính sách vào phân khúc này. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ lãi suất cần được thiết kế linh hoạt, phù hợp với khả năng chi trả và thời gian vay dài hạn", Thống đốc Ngân hàng Nhà nước lưu ý.
Thống đốc cũng nhấn mạnh, việc phát triển nhà ở xã hội không chỉ dừng ở chính sách mà phải triển khai hiệu quả ở khâu thực thi. Nếu chỉ bàn về đối tượng hay quyền mua bán mà chưa giải quyết được nguồn cung mà cần xác định rõ mục tiêu là phát triển nguồn cung nhà ở xã hội.
