 |
| Trạm dừng nghỉ tạm trên cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết |
Sa lầy tiến độ
Sự sốt ruột là điều có thể nhận thấy trong Công văn số 2680/CĐBVN-QLCL vừa được Cục Đường bộ Việt Nam (Bộ Xây dựng) gửi tới Liên danh Futabuslines - Thành Hiệp Phát, nhà đầu tư Dự án Xây dựng trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông vào đầu tuần này.
Theo ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, Dự án trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo được Cục Đường cao tốc Việt Nam (nay là Cục Đường bộ Việt Nam) và Liên danh Futabuslines - Thành Hiệp Phát ký hợp đồng số 05/HĐ.DAĐT.TDN-CĐCTVN ngày 3/8/2024 (có hiệu lực từ ngày 21/8/2024).
Cụ thể, đối với Dự án trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo, nhà đầu tư sẽ phải hoàn thành toàn bộ dự án trong vòng 15 tháng (đến tháng 7/2026) và 12 tháng đối với công trình dịch vụ công (ngày 31/12/2025).
Tuy nhiên, tính đến ngày 19/6/2025, Ban Quản lý dự án 85 - đơn vị được Bộ Xây dựng giao quản lý Dự án trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo vẫn chưa nhận được hồ sơ thiết kế cơ sở, cũng như chưa ghi nhận việc huy động máy móc, thiết bị và nhân lực để triển khai công tác khoan khảo sát và thi công.
“Cục Đường bộ Việt Nam cảnh báo nhà đầu tư về việc tiến độ triển khai thực hiện Dự án trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo rất chậm, nguy cơ không hoàn thành theo tiến độ yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ”, Công văn số 2680 của Cục Đường bộ Việt Nam nêu rõ.
Tại Công văn số 2680, Cục Đường bộ Việt Nam yêu cầu nhà đầu tư nói trên thực hiện nghiêm túc hợp đồng đã ký kết, khẩn trương hoàn thành công tác khảo sát địa hình, địa chất, làm cơ sở hoàn thành hồ sơ Báo cáo nghiên cứu khả thi và các thủ tục về môi trường; thẩm định và phê duyệt dự án theo quy định.
“Nhà đầu tư phải hoàn thành công trình dịch vụ công của trạm dừng nghỉ để đảm bảo tiến độ thu phí dự án tuyến cao tốc từ ngày 1/1/2026 và phải chịu trách nhiệm trong việc chậm hoàn thành đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ, ảnh hưởng đến kế hoạch thu phí nộp ngân sách nhà nước”, lãnh đạo Cục Đường bộ Việt Nam nhấn mạnh.
Ngoài Dự án xây dựng trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Liên danh Futabuslines cũng đang có dấu hiệu “sa lầy” tại Dự án đầu tư kinh doanh trạm dừng nghỉ Km366+850 (phải tuyến) và Km366+920 (trái tuyến) thuộc Dự án thành phần Quốc lộ 45 - Nghi Sơn trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Đây là công trình đầu tư trạm dừng nghỉ được Liên danh Futabuslines ký hợp đồng với Cục Đường bộ Việt Nam vào tháng 3/2025, trong đó quy định: thời gian đầu tư xây dựng tối đa là 12 tháng; thời gian hoàn thành các hạng mục công trình dịch vụ công tối đa là 9 tháng kể từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực và “Bên B có trách nhiệm bắt đầu thi công trong thời gian không quá 3 tháng kể từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực…”.
Mặc dù Ban Quản lý dự án 2 - đơn vị được Bộ Xây dựng ủy quyền, giao nhiệm vụ tổ chức triển khai Dự án đầu tư kinh doanh trạm dừng nghỉ thuộc Dự án thành phần Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, đã liên tục có văn bản đốc thúc nhưng tiến độ chuyển biến rất chậm.
Tính đến ngày 16/6/2025, Liên danh nhà đầu tư mới hoàn thành công tác rà phá bom mìn, chưa triển khai thực hiện thêm các công việc khác ngoài hiện trường và cũng chưa lập lại tiến độ chi tiết gửi Ban Quản lý dự án 2 cùng Cục Đường bộ Việt Nam làm cơ sở theo dõi.
“Đặc biệt, Liên danh Futabuslines vẫn chưa hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu thi công, ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai trạm dừng nghỉ, đồng thời dẫn đến nguy cơ cao không hoàn thành các công trình dịch vụ công và trạm cấp nhiên liệu trước ngày 31/12/2025”, lãnh đạo Ban Quản lý dự án 2 lo lắng.
 |
Nút thắt mặt bằng
Được biết, tình trạng chậm tiến độ không chỉ của Liên danh Futabuslines, mà đang xuất hiện khá phổ biến tại các dự án đầu tư trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Vào giữa tháng 6/2025, Cục Đường bộ Việt Nam đã phải phát “cảnh báo đỏ” đối với liên danh nhà đầu tư do Petrolimex đứng đầu đối với tiến độ đầu tư xây dựng và vận hành 5 trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông gồm: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Bùng - Vạn Ninh, Vạn Ninh - Cam Lộ.
Trong số này, có 3 trạm dừng nghỉ thuộc các dự án thành phần: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt đã cơ bản hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, nhưng triển khai rất chậm, không đảm bảo tiến độ đã đề xuất, có nguy cơ không hoàn thành các dự án theo hợp đồng đã ký kết.
Theo Cục Đường bộ Việt Nam, ngoài những vướng mắc trong nội tại các nhà đầu tư, tiến độ triển khai 20 dự án đầu tư trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông còn chịu tác động rất lớn từ công tác giải phóng mặt bằng.
Ông Nguyễn Quang Giang, Phó cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, công tác giải phóng mặt bằng các dự án trạm dừng nghỉ thường bàn giao chậm, đa phần các trạm dừng nghỉ đều chỉ bàn giao được một phần mặt bằng với diện tích một vài hecta theo quy mô nhỏ trước đây cùng với tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông khi triển khai đầu tư xây dựng.
Tuy nhiên, tại Quyết định số 938/QĐ-BGTVT ngày 31/7/2023 của Bộ Giao thông - Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) về việc phê duyệt mạng lưới trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông, các trạm dừng nghỉ đều được nâng quy mô lên 3 - 5 ha mỗi bên để đảm bảo không gian phát triển lâu dài.
Vì vậy, các ban quản lý dự án và địa phương đều phải thực hiện thủ tục giải phóng mặt bằng phần bổ sung từ đầu theo quy mô trạm mới nên mất nhiều thời gian, đặc biệt diễn ra trong thời điểm có nhiều thay đổi quy định về đất đai (Luật Đất đai 2024, phải điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện mới đủ điều kiện thực hiện thủ tục bồi thường, giải phóng mặt bằng).
Tính đến giữa tháng 6/2025, trong số 8 trạm được ký hợp đồng từ tháng 8/2024, có 4 trạm đã bàn giao toàn bộ mặt bằng, 3 trạm mới bàn giao một phần mặt bằng, 1 trạm chưa bàn giao mặt bằng.
Đối với 10 trạm được ký hợp đồng trong giai đoạn tháng 3 - 4/2025, có 6 trạm đã hoàn thành giải phóng mặt bằng, 3 trạm mới bàn giao được một phần mặt bằng, 1 trạm chưa bàn giao được mặt bằng. Thậm chí có trạm, nhà đầu tư còn không thể tiếp cận để khảo sát lập dự án.
Ngay tại Dự án xây dựng trạm dừng nghỉ Km90+900 thuộc Dự án thành phần Cam Lâm - Vĩnh Hảo, phải đến ngày 17/6/2025, Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất huyện Ninh Sơn (tỉnh Khánh Hòa) mới tổ chức bàn giao 9,76/11,19 ha cho Liên danh Futabuslines, qua đó chính thức “bấm giờ” triển khai công trình.
Tiến độ “rùa bò” tại các dự án trạm dừng nghỉ không chỉ gây khó khăn cho người tham gia giao thông, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch triển khai thu phí đối với các đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông do Nhà nước đầu tư.
Tại Điều 3, Nghị định số 130/2024/NĐ-CP ngày 10/10/2024 của Chính phủ về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên tuyến đường bộ cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và trực tiếp quản lý, khai thác theo quy định của pháp luật, thì việc hoàn thành xây dựng các công trình dịch vụ công của trạm dừng nghỉ là một trong những điều kiện để triển khai thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư.
“Đối chiếu quy định này, mục tiêu thu phí 5 đoạn tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư từ ngày 1/1/2026 gồm: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây có nguy cơ không thành hiện thực”, lãnh đạo Cục Đường bộ Việt Nam lo lắng.
