Chương trình mới - Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên, được khởi xướng bởi VCCI và Tân Hiệp Phát – doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực nước giải khát Việt Nam, được các chuyên gia đánh giá là sáng kiến mang tính bước ngoặt, không chỉ tiếp nối thành công của PCI (Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh) mà còn nâng cấp thành một ấn phẩm định kỳ, cung cấp thông tin toàn diện, khách quan để hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách và điều hành địa phương xây dựng các chính sách sát với thực tiễn, thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân – động lực quan trọng nhất của nền kinh tế Việt Nam, như được khẳng định trong Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị.
Tạo ra kết quả "cùng thắng" cho cả chính quyền địa phương và cộng đồng doanh nghiệp
Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên được phát triển, kế thừa từ cơ sở uy tín và thương hiệu của PCI. Sau hơn 20 năm hoạt động, PCI đã khẳng định tầm ảnh hưởng quan trọng của mình đối với hoạt động cải cách ở bộ máy chính quyền các tỉnh thành.
Phát biểu tại tọa đàm, TS. Nguyễn Phương Bắc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh, người nhiều năm trước từng "ăn ngủ" với PCI khi còn là Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh, đặt ra câu hỏi: "Tại sao trong số rất nhiều chỉ số đo lường chất lượng quản trị địa phương ở Việt Nam, PCI nhận được sự quan tâm rộng rãi từ chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp, đến các nhà đầu tư FDI?".
TS. Nguyễn Phương Bắc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Ninh trao đổi tại tọa đàm.
Theo chuyên gia này, PCI không chỉ là công cụ đánh giá mà còn là kim chỉ nam cho các nhà đầu tư, giúp họ nhận diện những địa phương có môi trường kinh doanh thuận lợi. Nhiều tổ chức quốc tế cũng sử dụng PCI để phân tích và đưa ra khuyến nghị.
So với các chỉ số khác như PAR Index về cải cách hành chính, PCI có sức ảnh hưởng đặc biệt. Các chỉ số khác, dù đo lường nhiều khía cạnh quản trị địa phương, nhưng ít có báo cáo nào tạo được sự quan tâm sâu sắc hay tác động trực tiếp đến cảm xúc của đội ngũ lãnh đạo và cán bộ trong bộ máy chính quyền. PCI nổi bật khi không chỉ đánh giá từ một góc nhìn đơn lẻ, mà phản ánh sự tương tác thực tiễn giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Trong khi nhiều chỉ số khác tập trung vào các "chỉ số cứng" hoặc khảo sát giới hạn trong một nhóm đối tượng, PCI kết hợp cả dữ liệu định lượng và định tính, phản ánh mối quan hệ hợp tác giữa các bên.
PCI giúp định hướng cải cách, đồng thời tạo cơ sở để so sánh, nâng cao hiệu quả điều hành của các đơn vị hành chính. PCI được đánh giá cao từ các lãnh đạo Trung ương, bộ ngành, lãnh đạo cấp tỉnh, thành phố và cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan báo chí và thậm chí đã trở thành một trong những nhiệm vụ chính trị Chính phủ yêu cầu các tỉnh, thành phố thực hiện nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao nâng lực quốc gia, được cụ thể hóa qua loạt Nghị quyết 19 và Nghị quyết 02 của Chính phủ.
"Điều làm PCI hấp dẫn chính là khả năng tạo ra kết quả "cùng thắng" giữa chính quyền cấp tỉnh và cộng đồng doanh nghiệp. Nó không chỉ đo lường mà còn thúc đẩy sự thay đổi tích cực, truyền cảm hứng cho cải cách và nâng cao chất lượng quản trị địa phương. Đó là giá trị cốt lõi mà tôi nhận thấy từ PCI" - ông Nguyễn Phương Bắc nhấn mạnh.
Các chuyên gia kinh tế đánh giá về tầm quan trọng của PCI đối với sự phát triển của mỗi địa phương và các hoạch định chính sách của nhà nước.
Ông Lê Duy Bình, chuyên gia kinh tế, cũng khẳng định: "PCI đã đưa được hơi thở của thực tiễn vào cuộc sống hiện nay, lồng ghép các nghị quyết về đổi mới, khoa học công nghệ, phát triển kinh tế tư nhân, và cải cách pháp luật một cách xuyên suốt."
Cung cấp bức tranh toàn diện về "sức khỏe" khu vực tư nhân, hỗ trợ đắc lực cho nhà hoạch định chính sách
Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đối với PCI, khi nhóm nghiên cứu quyết định nâng cấp phiên bản của PCI lên cấp độ cao hơn gắn với sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân theo Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân ngày 4/5/2025 của Bộ Chính Trị nhằm thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững thông qua chương trình "Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên".
Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn chia sẻ về sáng kiến Báo cáo kinh tế tư nhân Việt Nam.
Báo cáo được thực hiện trên cơ sở khảo sát doanh nghiệp tư nhân thường niên tại 34 tỉnh thành phố theo tiêu chuẩn quốc tế, có sự tham gia của các chuyên gia Việt Nam và chuyên gia kinh tế hàng đầu thế giới. Dữ liệu từ cuộc điều tra sẽ cung cấp các thông tin, bằng chứng thực tiễn cho Đảng, Nhà nước, chính quyền tham khảo cho hoạt động điều hành.
Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên sẽ được thiết kế để trở thành một nguồn thông tin tham khảo đáng tin cậy, kết hợp dữ liệu thống kê với tiếng nói thực tiễn từ doanh nghiệp về các khía cạnh như tiếp cận nguồn lực, thực hiện thủ tục hành chính, chuyển đổi số, và phát triển bền vững.
Ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ: "Chúng tôi thực hiện các cuộc điều tra thường niên để phản ánh chân thực sức sống và khát vọng của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam. Báo cáo ghi nhận mong muốn của doanh nghiệp về chính sách, đánh giá chất lượng thực thi, và cung cấp bức tranh toàn diện về sức khỏe của khu vực này, từ đó hỗ trợ xây dựng chính sách hiệu quả và thúc đẩy phát triển bền vững."
Chuyên gia kinh tế Phạm Lan Chi chia sẻ quan điểm tại tọa đàm và lễ công bố sáng kiến Báo cáo kinh tế tư nhân Việt Nam.
Các chuyên gia có mặt tại sự kiện như bà Phạm Chi Lan, TS Nguyễn Đức Kiên đều ủng hộ cách tiếp cận này, cũng đặc biệt nhấn mạnh việc cần có cơ chế để thúc đẩy việc tạo ra các tập đoàn tư nhân lớn, dẫn dắt sự phát triển của toàn nền kinh tế.
Theo chuyên gia Phạm Chi Lan, rất cần báo cáo đánh giá đúng mức độ đóng góp cũng như hiệu quả của từng nhóm trong khu vực doanh nghiệp tư nhân để có thể thiết kế chính sách, hoặc đưa ra các biện pháp thúc đẩy sự phát triển một cách phù hợp.
"Việt Nam muốn vượt bẫy thu nhập trung bình thì phải có những doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh, đủ sức cạnh tranh quốc tế, chứ không thể chỉ dựa vào doanh nghiệp nhỏ và vừa" - ông Nguyễn Đức Kiên, Nguyên đại biểu Quốc hội, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế Thủ tướng, nhấn mạnh tại sự kiện.
Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Đức Kiên – Nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ chia sẻ ý kiến tại tọa đàm và lễ công bố sáng kiến.
Theo các chuyên gia, Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên cần trở thành cơ sở quan trọng để hỗ trợ việc triển khai Nghị quyết 68, đặc biệt trong việc hình thành các doanh nghiệp dẫn dắt – doanh nghiệp dân tộc, góp phần giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, cung cấp cơ sở dữ liệu và khuyến nghị để hỗ trợ cơ quan quản lý đưa ra các chính sách phù hợp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân lớn phát triển nhanh chóng, đóng vai trò đầu đàn trong nền kinh tế.
Sự hiện diện của Tân Hiệp Phát, với vai trò đối tác đồng khởi xướng, cũng mang đến một khát vọng mạnh mẽ trong việc đóng góp cho sự phát triển kinh tế Việt Nam. Ông Nguyễn Duy Hưng, Thành viên HĐQT Công ty, nhấn mạnh: "Tân Hiệp Phát tin rằng Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên sẽ đóng góp thiết thực cho sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Dữ liệu toàn diện, chính xác là của Báo cáo sẽ là một trong những nguồn tham chiếu tin cậy cho công tác hoạch định chính sách".
Ông Nguyễn Duy Hưng, Thành viên HĐQT Công ty Tân Hiệp Phát.
Tân Hiệp Phát, một doanh nghiệp tư nhân thuần Việt, đã tận dụng cơ hội từ các chính sách đổi mới như Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân năm 1990 để phát triển thành doanh nghiệp dẫn đầu ngành nước giải khát - hiểu rất rõ tầm quan trọng của những chính sách thúc đẩy phù hợp đối với sự phát triển của doanh nghiệp.
"Muốn có chính sách tốt, phải có dữ liệu toàn diện, chính xác; muốn thị trường phát triển bền vững, phải có niềm tin giữa các bên tham gia thị trường; muốn có niềm tin, phải có sự minh bạch, phải có đối thoại, có sự thống nhất trong cam kết và hành động" - ông Hưng chia sẻ thêm.
Sự hợp tác giữa VCCI và Tân Hiệp Phát đã thể hiện tinh thần tự lực, tự cường của doanh nghiệp Việt Nam, khi chương trình được triển khai hoàn toàn bằng nguồn lực trong nước, thay vì phụ thuộc vào tài trợ nước ngoài như trước đây. Đồng thời, nỗ lực của Tân Hiệp Phát cũng được kỳ vọng sẽ truyền cảm hứng cho các doanh nghiệp tư nhân khác.
"Chúng tôi hy vọng trong thời gian tới sẽ có thêm sự tham gia của các doanh nghiệp, các tập đoàn tư nhân khác, để chương trình có thể mang lại nhiều lợi ích, nhiều tác động và đặc biệt là giúp hiện thực hóa tầm nhìn và sứ mệnh của chương trình" - ông Đậu Anh Tuấn nói.
