Giá trị đắt đỏ, được đặc biệt săn lùng
Trên thị trường dược liệu Việt Nam, rễ tam thất, đặc biệt là tam thất hoang hay còn gọi là tam thất rừng, đang trở thành mặt hàng được giới sưu tầm và kinh doanh săn đón. Giá của loại dược liệu này dao động rất lớn, từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng mỗi kilogram, tùy thuộc vào độ tuổi và nguồn gốc thu hái.
Hiện nay, tam thất trồng phổ biến hơn, có mức giá khoảng 2–3 triệu đồng/kg tùy theo kích thước củ và hình thức (tươi hoặc khô). Dòng sản phẩm này thường được dùng để ngâm rượu, pha trà, kết hợp với mật ong hoặc sử dụng trong các bài thuốc dân gian. Người dùng ưa chuộng bởi công dụng giúp giảm căng thẳng, tăng cường sức khỏe, cải thiện tuần hoàn máu, làm đẹp da và hỗ trợ phục hồi sinh lực.
Trong khi đó, tam thất hoang lại là loại dược liệu được đặc biệt săn lùng. Khác với loại trồng công nghiệp, tam thất hoang mọc tự nhiên ở các vùng rừng núi cao trên 1.000 mét, nơi khí hậu khắc nghiệt và thổ nhưỡng đặc biệt. Chính quá trình sinh trưởng chậm rãi trong môi trường tự nhiên này khiến rễ tam thất hoang tích tụ hàm lượng hoạt chất quý hiếm cao hơn hẳn, từ đó tạo nên giá trị vượt trội và mức giá bán luôn ở ngưỡng rất cao.
Từng có một trường hợp gây chú ý trong khi bộ bốn củ tam thất hoang được giao dịch với giá trên 100 triệu đồng, dù tổng trọng lượng chỉ khoảng 3,2kg. Trong đó, hai củ nặng 0,9kg, một củ 0,8kg và một củ 0,6kg, đều được xác định có tuổi đời khoảng 20 năm.
Hình ảnh 4 củ tam thất rừng quý hiếm giá 100 triệu đồng.
Sở dĩ mức giá này cao ngất ngưởng là vì cả bốn củ đều thuộc loại tam thất hoang lõi vàng – dòng quý hiếm bậc nhất trong họ tam thất, chỉ đứng cùng với tam thất lõi xám ghi. Nhiều người thường ví von loại này như “vàng 9999 của giới dược liệu” bởi độ hiếm và giá trị dược tính đặc biệt.
Theo người sở hữu, số tam thất này được mua lại từ một người dân may mắn tìm thấy trong rừng sâu thuộc dãy Hoàng Liên Sơn. Tại đây, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt cùng thổ nhưỡng đặc biệt đã tạo nên những củ tam thất rừng có lõi vàng, chắc, nặng và hàm lượng hoạt chất vượt trội.
Ngày nay, tam thất hoang lâu năm có kích thước lớn gần như không còn nhiều trong tự nhiên, khiến mỗi củ trở thành “báu vật” được giới sưu tầm săn đón. Với những củ có hình dáng đẹp và trọng lượng lớn, giá trị không còn được tính theo kilogram mà được định giá riêng từng củ, tùy theo tuổi, dáng và màu lõi.
Là thuốc quý cho sức khỏe
Theo “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của Giáo sư Đỗ Tất Lợi, tam thất – còn được gọi là “Kim Bất Hoán”, “Nhân sâm tam thất” hay “Sâm tam thất” – có tên khoa học Panax pseudo-ginseng, thuộc họ Ngũ gia bì. Cái tên “Kim Bất Hoán” mang ý nghĩa “vàng cũng không đổi được”, thể hiện giá trị quý hiếm của vị thuốc này trong Đông y.
Tam thất là loài cây thân thảo sống lâu năm, lá mọc vòng, mỗi cuống mang 3–7 lá chét hình mác nhỏ, mép có răng cưa. Cụm hoa mọc ở đầu cành, kết thành quả đỏ khi chín, bên trong có hai hạt tròn. Ở Việt Nam, tam thất được trồng chủ yếu tại các vùng núi cao như Đồng Văn, Mường Khương hay Bát Xát – nơi có độ cao lý tưởng từ 1.200 đến 1.500 mét. Cây cần được che nắng, tránh động vật gặm nhấm và phải chăm sóc kỹ lưỡng. Thông thường, phải mất từ 3 đến 7 năm để thu hoạch, củ càng lâu năm thì dược tính càng mạnh và giá trị càng cao.
Các nghiên cứu hiện đại cho thấy tam thất chứa nhiều saponin quý, đặc biệt là arasaponin A và arasaponin B, cùng nhiều hoạt chất giúp tăng sức bền, nâng cao miễn dịch, hỗ trợ đông máu, giảm xuất huyết, rất tốt cho người suy nhược cơ thể hoặc phụ nữ sau sinh.
Theo y học cổ truyền, tam thất có vị ngọt hơi đắng, tính ôn, quy vào kinh can và vị, có tác dụng hoạt huyết, cầm máu, tiêu thũng, giảm đau. Vị thuốc này thường được dùng để chữa chảy máu cam, thổ huyết, lỵ ra máu, hoặc phụ nữ sau sinh bị ứ huyết.
Trong dân gian, tam thất còn được xem là vị thuốc hỗ trợ phòng chống ung thư, tốt cho tim mạch, thần kinh và tuần hoàn máu, đặc biệt nổi tiếng với công dụng “bổ huyết – cầm huyết”. Nhờ giá trị y học toàn diện, tam thất được ví như “nhân sâm thứ hai” của Đông y.
(Tổng hợp)
