Nhìn lại năm 2025, ngành nông nghiệp phải đối mặt với tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường, đặc biệt là căng thẳng thương mại, chính sách thuế đối ứng của Mỹ, xung đột địa chính trị tại một số quốc gia, khu vực. Kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, thị trường toàn cầu biến động nhiều rủi ro đã ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng, chi phí vận chuyển, giá nguyên liệu đầu vào cũng như niềm tin thị trường
Trong nước, toàn bộ hệ thống chính trị thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; cùng với đó là tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu, thiên tai, bão lũ phức tạp và khó lường. Đặc biệt, từ đầu quý III đến nay, tình trạng “bão chồng bão, lũ chồng lũ” hiếm thấy, gây ra lũ lụt trên diện rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, phát triển kinh tế - xã hội và toàn ngành nông nghiệp.
Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn giữ vững vai trò là trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế, góp phần ổn định đời sống xã hội và sinh kế của hàng triệu người dân.
Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản trong năm 2025 tiếp tục lập kỷ lục lịch sử khi đạt 70 tỷ USD, vượt xa mục tiêu 65 tỷ USD đặt ra hồi đầu năm. Trong đó, nhiều mặt hàng ngành nông nghiệp ghi nhận tốc độ tăng trưởng vượt bậc, thiết lập các kỷ lục mới.
Thông tin từ Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), kim ngạch xuất khẩu lâm sản ước khoảng 18,3-18,5 tỷ USD, tăng 6,6% so với năm 2024. Xuất siêu lập kỷ lục lịch sử khi đạt 14,87 tỷ USD. Theo đó, lâm nghiệp tiếp tục là ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời đưa Việt Nam lên vị trí thứ 5 thế giới về tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và thứ 2 về đồ gỗ giá trị cao, chỉ sau Trung Quốc.
Tương tự, xuất khẩu cà phê cũng tạo dấu ấn khi thiết lập mức cao chưa từng có 8,68 tỷ USD, tăng mạnh 54,4% so với năm 2024.
Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam nhấn mạnh, kết quả năm 2025 không chỉ nhờ giá cao mà là thành quả nhiều năm nâng chuẩn chất lượng. Khi chất lượng cà phê Việt Nam được nâng lên, sản phẩm ngày càng được nhiều thị trường lựa chọn.
Thực tế, kim ngạch xuất khẩu cà phê tăng dần qua các năm. Qua đó cho thấy, thay vì chỉ xuất khẩu thô, doanh nghiệp ngày càng quan tâm hơn đến những mặt hàng chế biến sâu để gia tăng giá trị sản phẩm.
Sản xuất và xuất khẩu thủy sản tiếp tục phục hồi mạnh và tăng tốc sau đại dịch Covid-19, thu về gần 11,3 tỷ USD, tăng 12,5%. Đây cũng là con số cao nhất lịch sử kể từ khi ngành hàng thủy sản bước chân ra “chợ toàn cầu”.
Năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả ước đạt gần 8,6 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với năm 2024. Trong đó, sầu riêng đóng góp khoảng 4 tỷ USD, giữ “ngôi vương” ngành rau quả và là mặt hàng trái cây có giá trị xuất khẩu cao nhất của Việt Nam.
Ngoài ra, xuất khẩu hạt điều và hạt tiêu cũng lập kỷ lục, lần lượt ước đạt 5 tỷ USD và 1,6 tỷ USD trong năm 2025.
Những con số này không chỉ phản ánh quy mô mà còn cho thấy năng lực thích ứng và khả năng cạnh tranh ngày càng tốt của các sản phẩm nông lâm thủy sản Việt Nam trước những biến động trên thị trường thế giới. Các doanh nghiệp sản xuất ở nước ta không chỉ chớp được cơ hội để phục hồi sau đại dịch, mà còn gia tăng thị phần ở nhiều thị trường đưa kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh.
Ngành nông nghiệp đang chuyển hướng sang sản xuất xanh, giảm phát thải. Ảnh: Hoàng Giám
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng nêu rõ, ngành nông nghiệp đang chuyển dịch theo hướng tích cực khi đẩy mạnh phát triển chế biến phế phụ phẩm, nâng cao năng lực bảo quản nông sản và chế biến sâu.
Đến nay, cả nước có gần 8.000 cơ sở chế biến nông lâm thủy sản quy mô công nghiệp gắn với xuất khẩu và gần 22.000 cơ sở chế biến nông sản nhỏ lẻ. Tổng công suất chế biến thực tế đạt khoảng 120-130 triệu tấn nguyên liệu/năm. Tỷ trọng sản phẩm giá trị gia tăng, chế biến sâu không ngừng tăng, trung bình từ 20% năm 2020 lên trên 30% vào năm 2025.
Để giữ vững đà tăng trưởng xuất khẩu trong bối cảnh tiêu chuẩn thị trường ngày càng cao và cạnh tranh gay gắt, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, ngành nông nghiệp xác định triển khai đồng bộ một số nhóm giải pháp trọng tâm trong năm 2026.
Theo đó, cùng với việc hoàn thiện thể chế, tiêu chuẩn và hàng rào chất lượng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục rà soát, sửa đổi các quy định chuyên ngành theo yêu cầu hội nhập; hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm theo chuẩn các thị trường lớn; tăng cường thanh tra, giám sát để bảo đảm chất lượng hàng xuất khẩu ngay từ gốc.
Cơ cấu sản xuất nông nghiệp cũng chuyển sang hướng xanh, kinh tế tuần hoàn và chuỗi giá trị. Ngành tập trung phát triển vùng nguyên liệu quy mô lớn và đạt chuẩn; triển khai các chương trình như 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp, thủy sản bền vững, lâm nghiệp bền vững có chứng chỉ. Qua đó, vừa nâng cao chất lượng, vừa đáp ứng yêu cầu về môi trường và minh bạch nguồn gốc sản phẩm.
Về thị trường, ngoài việc giữ vững các thị trường truyền thống, Bộ sẽ chủ động mở rộng các thị trường tiềm năng, tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do; tăng cường đàm phán, tháo gỡ rào cản kỹ thuật, xử lý kịp thời các vấn đề phòng vệ thương mại để bảo vệ lợi ích chính đáng của nông sản Việt Nam.
Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng nhấn mạnh về việc phát triển chế biến sâu, logistics và chuyển đổi số. Theo đó, ngành nông nghiệp sẽ đẩy mạnh hỗ trợ đầu tư vào chế biến, bảo quản và logistics hiện đại; ứng dụng khoa học và công nghệ vào toàn bộ chuỗi giá trị, từ sản xuất đến tiêu thụ để nâng giá trị gia tăng và giảm chi phí sản xuất.
Hà Giang
